Baibal Lai Cianghlim:

“Kin pumpak kin veksen in covo lehsawng nai ṭeen i sing ai ciami khiah Khrih ai kin pe ṭeenhnak bang in i. Lai Cianghlim in, ‘A sangber hmunah hleng fangin, salpomhnak tampui khiah koih pui ai, Minung hnenah lehsawng pe i,’ tihnak khiah khim i. Cen, ‘Van ah kai i,’ tihnak khiah zai i? a tihnak khiah, a hmasaber ah lailung a niamhnak hmun ber ah hleng i, tihnak i. Ciatih in a tolhtu khiah a kai lehtu thotho i ai, vancung le van lamah khai hleng i tihnak khiah van le laivum hmuahhmuah ah amah in dim sek i, tihnak i. ‘Minung hnen-ai lehsawng sumtu’ khai amah i. Lehsawng a kin zemhnak khiah a hrek hnuahluun te, a hrek khiah thuthangpha phuangtu te, a hrek khiah pastor te, a hrek khiah profet te, a hrek khiah zirhtu te i. He bangin lehsawng a kin pehnak khiah: Pathian minung te in Khrihfa naper khiah per ben ai Khrih pumpui khangso ruai tuhhnak i” (Efisa 4:7-12).
Hampanhnak
Pathian in sangtu kin veksen catuh kinmah phuatua ṭeen lehsawng kin pe i. Ikhalselai kin cohnak lehsawng khiah bang dun lo i, ti tu ling tlang sio ising. Paul in, “Kin pumpak kin veksen in covo laksawng nai ten i sing ai ciami khiah Khrih ai kin pe tenhnak bang in i” ti i (Efi. 4:7). Paul in sangtu kin iman in kin cohnak te bangdun sek tuh tin rel lo i. Papar vuandum songah papar phuncang um ai amahte mawihnak phuncang in nai ṭeen i. Ciami man in papar vuandum khiah mawi ruai ai, papar vuan khai sikhiam kul ngai i. Ciabang pahin Jesuh Khrih ai ruangpum, pawlpui songah kut, ke, lu, mit le hnar te pawl khiah amahte ihnak bangin phathnemhnak nai ṭeen i. Sangtu pawl khai kin cohnak talent pakhat ṭeen nai sio ising. Pathian ai a pehnak talent ṭeen hmangin a hming thang ruai tuhin per ṭeen tuhin relnuam hnak i. Ciati in Pathian pawlpui khiah mawi in, khangso amam tuh i.
1. Rauhla Lehsawng
Rauhla lehsawng (Spiritual Gift) tihnak khiah Grik pon in “charismata” ti i ai “Ciang Rauhla man ai kin ngahhnak thil tibenhnak te” rel hiamhnak i. Ciami Rauhla lehsawng kin cohnak te khiah bangdun thil lo i. Ikhalselai kin cohnak ṭeen khiah rinsantlak le felniu in per ṭeen tuh khiah thupui ngai i. Ciami te komkhawmin kin pertlang fangin Khrih ai ruangpum, pawlpui khangsohnak tuh hlawm dun ṭeen ising tihnak i.
Paul in, “Lai Cianghlim in, “A sangber hmunah hleng fangin, salpomhnak tampui khiah koih pui ai, Minung hnenah lehsawng pe i,” tihnak khiah khim i” ti’n ti i (Efi. 4:8). He hmun ah Paul in Saam 68 song ai langhnak i. Israel mi te Zion tlang tihnak Jerusalem khuapui ah thukham kuang lutpui fangin thangphathnak a bawntlanghnak khiah mithla ah cuang ruai i. Ciabangpah in Paul in Jesuh Khrih khai van ah kaiso i, tikhiah lar ruai hiamhnak i. Jesuh Khrih khiah nehhnak co ai Pathian kiahhan lam ah to i. A ralpa Satan lam teltute vumah nehhnak co ai ralpomhnak tuartu te khiah konghoi i (Efi. 1:20-22; Kol. 2:15). A ralte hnenai a ngahhnak thilri mankhungte khiah kumpibawi in mipui hnenah zem de i, tikhiah Thukam Hlun san laiah hmu thil ising (Genesis 14; 1 Samuel 30:26-31; Saam 68:12).
Baibal thiam hrekkhat te in Saam 68 khiah Pentikos nia thawn hmunkhat ah, tarlang de i. “Pentikos” ai sullam pakhat khiah Moses in Pathian hnen ai “Thukham Pahra” ngah nia i. Ciami niaah Israel mi te in Thukham pahra ngah bangin Bawipa Jesuh Khrih in khai amah sangtute hnenah Ciang Rauhla pe ve i. Ciami Rauhla aihuham hmang ai sangtu tein a na per thil hnak tuh i. Pawlpui tungding thilhnak ca tuh i. Hnuahluun 2:33 songah Piter in, “Bawipa Pathian in a kiahhan lam kutin cawisang imanin ciami Bawipa in thukham thawn pehzom dun in Rauhla Cianghlim khiah Pa hnenin dong ngah zo i le, ning ling ninghmu le ning zahnak thupha hmuah burh zo i” ti’n rel i. Cen, Paul ai relbethnak ‘hleng’ a tifangin ‘a hmasaberah laivum hmun niam ber hmunah hleng’ tihnak i. Cen, “Van ah kai i,” tihnak khiah zai i? a tihnak khiah, a hmasaber ah lailung a niamhnak hmun ber ah hleng i, tihnak i. Ciatih in a tolhtu khiah a kai leh tu thotho i ai, vancung le van lamah khai hleng i tihnak khiah van le laivum hmuahhmuah ah amah in dim sek i, tihnak i (Efi. 4:9-10). ‘Lailung a niamhnak hmun ber ah hleng i’ tihnak khaih Jesuh minung ah canghnak thu laar ruaihnak i. Bawi Jesuh suakhmun Bethlehem khua kawlpawkuang umhmun khiah tipuitluanthum tahin pi 200 niam sawn i, tiin Baibal thiam mifim te in relhnak um i. Cia zolo sal dinhmun lang ai thihhnak tian tuar i (Fili. 2:5-11). Ciati’n a niamber hmun ah tolh hnua ah vancung ah kaisalhnak thu laar ruaihnak hmu thil ising.
2. Rauhla Lehsawng hin caang
Paul in, “Lehsawng hin caang um khal selai Ciang Rauhla pakhat lek ian nai ising” ti’n 1 Korin 12:4 songah rel i. Galati 5:22-23 ai Rauhla lehsawng hin 9 khai mi hrek in thupui roh in rel i. Mi hrek in Rauhla lehsawng a veksen kom in hin 20 vum um i, ti i. Ikhalselai Efisa 4:11-12 songah Paul in a thupuingai Rauhla lehsawng hin 5 thu ian relhnak um i. Ciamite khiah: (a) Hnuahluun te, (b) Profet te, (c) Thuthangpha phuangtu te, (d) Pastor te, le (e) Zirhtu te i.
(a) Hnuahluun te (Apostles)
Hnuahluun te khiah naper tuh ruaihnak te, a hlathnak te pawl i. Khrihfa te khiah Jesuh Khrih ai tettikhaantu ising le hnuahluun ti’n kin ko tuhhnak i. Ikhalselai Baibal songah ‘Hnuahluun’ tifangin Bawi Jesuh ai hnuahluun 12 khiah relnuamhnak i (Joh. 17:18; 20:21). Cia zolo Mattius, Paul, Jesuh naupa Jeim le a dang hnuahluun pahnih khat te khaih ‘Hnuahluun’ ti’n ko hnak i. A tlangpui thu in Bawi Jesuh a mit in a hmu roritu te khiah ‘Hnuahluun’ tiin ko i (Hnuahluun 1:21; 10:40-41; 1 Kor. 9:1; 15:8-9). Ciatin ilekhaw tunnia ah ‘hnuahluun’ um lo hang i, ti’n lang thil ising.
(b) Profet te (Prophets)
Tunnia ‘Profet’ um lai awm? tiin thuzawt tuh um thai i. “Profet” tihnak te khiah Pathian hnen ai a thu pehnak ponkam dongtu te i. “Bawipa in ti i” tiin mipui hnenah phuang salawntu te i. Thudik le a ihnak angina rel le phuangtu te i (Jere. 23:16-23). A dang deuhin rel le singkhaw “Profet” te khiah Pathian ai-awh in mipui hnenah pongtu “Pathian ai palai” te i. Ciami te ai relhnak, ponghnak te khiah hnikhnaih sek i-ai Baibal ah cang i. Ciabang “Profet” te khiah tunnia ah um lo hang i.
Hnuahluun benfang Profet thu nganhnak hmu thil ising (Efi. 2:20; 3:5). Profet te ai naper khiah ben sio zo ihang. Pawlpui hampanhnak khai kho ngai in ding zo ihang. Tunnia ah Profet um nawn lo hang, tin ti zo ising. Ikhaiselai tunnia Pawl hrekkhat ah hlanlai Thukham Hlun san ai “Profet” te bangai a cangtu um thahthah de i. Cia te pawl in mipui veksen ca tuh in pong le rel de lo ai amah te thawn a nong ai umtute i lo lekhaw amah te in a tawng nuamhnak pawlpui le mibur tlawmniu ca lek rel le phuang de i. Ciaman in tunnia ai profet ti duntu te um lianglo napui khalkhaw Thukham Hlun san lai ai angin Profet diktak tu ituh lo i, tin ruatpha um bial i.
(c) Thuthangpha phuangtu te (Evangelists)
Rauhla lehsawng a pathumhnak khiah “Thuthangpha phuangtu” tiin Paul in rel i. Mi hrekkhat in “evangelist” tiin hmang i. Ikhalselai “Evangelist” tihnak laifang khiah Thukham Thar song hmun thum lekah hmu tuh um i (Hnuahluun 21:8; 2 Tim. 4:5). Tunnia ai Thuthangpha phuangtu i lo lekhaw Evangelist tampui um i. Thuthangpha phuangtu kin ti fangin hin hnih in khan thil i. A pakhathnak tu ramthar ah fai ai a nunhnak pe in Pathian thu phuangtu te i. Cia te khiah “Missionary” tin khai ko de ising. A dang pakhat tu khangphawkhnak napertu te i. Cia te tu a nunhnak pe in napertu i lo napui ai a kulhnak hmun ah zirhhnak le phuanghnak ceem in fehpuitu te i. Cia pawl khiah “Evangelist” tiin ko ising. Thuthangpha phuangtu tu Pathian thu lek reltu tuh i le, Doctrine lam le mipui khandunhnak, khekdunhnak tuh lam thu reltu tuh i lo i. Hemi te hin hnih khiah Paul in Efisa songah Thuthangpha phuangtu tiin kohnak te i. Tunnia tian hmang hlen lai ising.
(d) Pastor te (Pastors)
Mihrek in Pastor khiah Thuthangpha phuangtu, Zirhtu saya tiin ko de i. Thuthangpha phuangtuh khiah Pastor ai naper pakhat i. Ikhalselai Pastor ai pervo khiah thuthangpha phuang lek i lo ai pawlpui songah naper dang khai tampui um bial, nai bial i. Pawlpui song ai daan umhnak bangin konghoihnak, tinimhnak, nupa kutsih sahhnak, Bawipa zanfak pehnak, nun cuukhnak, thuso dunhnak, konghoihnak, Pathian thu zirhhnak te khaih Pastor naper i. Pastor ai naper khiah Rauhla lam thu lek i lo ai tisa lam thu khai a pahnih in komkhawm ai pertuh hnak i. Cia zolo ah Pastor tihnak ai sullam pakhat khiah ‘tuukhaal’ ti ibang in a kilkhawihnak tuurual te catuh rauhla ti le rong thawn kham thai tuhin cawmdawltu pervo khai nai i (Joh. 21:15-17; Hnuahluun 20:28; 1 Pit. 5:2). Heteng ah lingkulhnak pakhat tu zai i tifangin pawlpui songai thuthangpha phuangtu le zirhtu saya veksen in Pastor (tuukhal) i lo i. Cia bang pah in Pastor veksen khaih zirhtu saya i lo i. Pastor pertuh ai a dangniu in rilhnak um i tin ti thil ising.
(e) Zirhtu te (Teachers)
Zirhtu te khiah Baibal tlawng ah ituseh, thuzirhhnak le relkhawm hmun te ah zirhtu tuh in a hlaice in pervo pehnak te i. A hrekkhatte tu Pastor dinhmun ah um napui zirhtu tuh in pervo pehnak te khai um thil i. A hrek tu Thuthangpha phuangtu, Pastor inaupi ai zirhtu tuh in pervo pehnak khai um i. Hemi zirhtu te khiah Pathian ponkam bangin ituseh, Khristian nun daan tuh ituseh, taksa le rauhla lam thu hin caang hmangin sangtute hnenah zirh zianzotu te i. Pawlpui songah zirh dunhnak naituh khaih thupui ngai ile zirhtu dinhmun khai thupui ngai i. Pawlpui songah zirhtute in zirhhnak nai tio tuh khiah thupui ngai i.
Thufunhnak
A vumai thu te pawl khiah Rauhla lehsawng te i. Pathian ai rilhnak minung te hnenah a hlaice in ciami lehsawng te pe i. Ciami lehsawng songlawi khiah Pathian hnenah ngen tuh in Paul in kin zirh I (1 Kor. 12:3). Pawlpui tihnak khiah zirhdunhnak hmun pakhat iman in thu zirh dun le cuuk dun hnak khiah thupui ngai ruat in nai tio selai pha i. A puitling sangtu kin cang thilhnak tuh in cawm dun kul ising. Ciatin kin puitling ai kin khang sio fang in Bawipa Jesuh ai pervo pehnak pawlpui naper te khiah per ben tuh ising.
Rauhla lehsawng hin cang a pehnak ai tumhnak khiah pawlpui songah naper thilhnak tuh ca i. Jesuh Khrih ai ruangpum pawlpui tungdinghnak ca le khangso ruai tuh in pervo nai ṭeen ising. Pastor in a pervo ling kul i. Konghoitu te in khai mah le pervo ṭeen lingin per kul i. Rauhla lehsawng kin cohnak ṭeen khiah fel le pha ngaiin hmang tlang tuh ising. Pawlpui song umtu sangtu te inkhai mah le pervo naihnak khiah fel ngaiin per kul ve ising. Pawlpui tihnak khiah sangtu te hmunkhat ah umkhawmhnak iman in ciami pawlpui khangsohnak tuh khiah kinmah pervo ṭeen fel ngaiin per tlang kin kul i. Ciatin kin per thil hnak tuhin Rauhla lehsawng kin pe ṭeen i. Ciami lehsawnghmangin Pathian thuthangpha zaihnak tuh in Pathian na per ṭeen nga sing. Heteng ah ‘naper’ (ministry) khiah Grik ponin ‘diakonia’ ti ile Pastor ca lek i lo i. Sangtu kin veksen ca ai rel hiamhnak i. Pathian rilhnak sangtu kin veksen ca tuh i. Pastor tu pawlpui songah songtel veksen in Pathian na per tlang thil tuhin konghoitu i. Evangelist, Missionary le Zirhtu te in khai mah le dinhmun ṭeen in per tlang tuh kul i. Pastor in a pawlpui songtel te ai thilthiamhnak (talent) te phorhsah tuh kul i. Cen, ciami thilthiamhnak ṭeen hmangin pervo zem thiam tuh kul ngai i.
Rauhla lehsawng tihnak te pawl kin sik fangin naper tuhhnak lam lolek i. Mah ca ai phathnemhnak tel bul lo i. Mi pakhat lek khangsohnak ca khai i lo i. Khrih ai pawlpui khangso thiltuhhnak le thuthangpha zaihnak ca tuh i. Pathian ram zaihnak ca tuh i. Paul in, “A pha lam ai hnempuihnak um thaihnak tuhin, Ciang Rauhla khiah mi hmuahhmuah vumah lar ngai in kin pezo ihang” ti i (1 Kor. 12:7). Ciaman in pawlpui song a hin caang khangso thilhnak tuh in zirhdunhnak khiah thupui ngai i. Zirhdunhnak um lo pawlpui khiah hnawifawp lai nauniu bang i. Khangso tuh har ngai lai i. Sangtu kin veksen Rauhla lehsawng kin congahhnak zaiber i, tikhiah lingthiam in Pathian ram khangso le zai thil tuhin le Pathian hming songlawi thil tuhin hmang tlang ṭeen tuhin pervo lianpui nai ṭeen ising.
Ithnak le daihsakhnak thawn,
Rev. CJ Hrang Hmung, D.Min., PhD.,
Manila, Philippines
18.01.2014.