Lai Cianghlim sirhsan: Matthai 1:21; Isa. 7:1
Kin bawntu Pathian le a bawnhnak laivum minung te kin sualhnak man in pakhat le pakhat peh dunhnak ri cat ai khan dunhnak thu suak i. Ciati’n Pathian le minung lakah peh dunhnak um thil leh lo hang i. Cia man Pathian in peh dunhnak um thil leh tuhhnak a phunphun in lo tawlrel i. Pathian le minung lak ai a cat zo hnua peh dunhnak nai thil leh thil tuhin kum tampui song Pathian in a phunphu in naper i. A ithnak minung te kumkhua in pai lio tuh khiah siang hrimhrim lo i, ti’n ling thil i sing. Ciati ai peh dun thil leh tuh hnak le minung te Otu tuh in Messiah kawi tuh thu khiah Jesuh suak hlan kum 700 dung in Profet Isaiah hnenah thu than cia awng zo hang i. Thungai ti sing lai Pathian in Bawi Jesuh (Messiah) hlat tuh in a tawlrelhnak khiah ciahnak in rin rai thai tuh i. Zaiman tifangin Pathian in a ithnak minung te khiah amah hmel angin kin bawn ile ciaman in ciami a hmel ang minung te thawn peh dunhnak nai thil leh tuh khiah a daihber hnak i. Pai lan cih tuh khiah kin siang hrimhrim lo i. Ciaman in Thukam hlun song kin siar fangin a rilhnak profet tampui hmangin a fapa Bawi Jesuh hlat leh tuhhnak thu khiah phuncang in lo rel cia awng i. Ikhalselai Jesuh a kawitu thuthang thawn peh dunin thu za daan a phunphun lo um i. Thuthang zahnak pakhat le pakhat bang dun ṭeen lo i. Zai ang thuthang te khai aisu te pawlin kontin za ṭeen i tikhiah a hnia lam ah sik tlang nga sing. Thuthang a za tlang daan tampui umhnak songin tlawmniu in laar ruai tuh zianzo ing.
Otu Jesuh suakhnak thuthang khiah mi hrekkhat ca ah lungsiakul thuthang i; mi hrekkhat ca ah tu sangtuh harsa ngai thuthang i ai, mi hrekkhat ca ah thin nuam lohnak thuthang i. Ikhalselai Pathian ai a remruat ciahnak thuthang a iman in lungsia tu te ca ah anghnak thuthang, sang tuh harsa ngai te ca ah sangtlak ngai thuthang; thin nuam lo te ca ah thinnuam kul ngai thuthang ah cang leh sio i, tihnak thu khiah a hnia lam ah sik zianzo nga sing.
1. Lungsiakul thuthang
Josef in a hmasaber ah “Mary in fapa hing tuh i” tihnak thuthang khiah za i. Ciami thuthang khiah Josef ca ah za hiamkul le ling hiamkul thuthang, anghnak thuthang pha iveng lo i. Josef ca ah ciami thuthang khiah nu tuh ai a hamciahnak a fenu nu in amah vumah rintlakin nung lo ai a thupniu in midang thawn lakfa nai kawm zo tihnak thuthang ang in cang i. Zaiman tifangin Josef in Mary khiah a nun song umpuituh a innsangnu tuh in hamcia zo i. Ikhalselai hoi dun in hmunkhat ah umtlang lai lo iman in Josef ca ah tu Mary in fapa niu a pum ah pai zo i, tihnak thu ling khiah lungsiakul ngai i. Ciatin ile khaw a itngai manin a nu tuh ai a hamciahnak a fenu khiah kon tin hoi thil tuh hang i? Amah ai fa i lo, midang fa a pum ah pai zo fawn hang. Aican kul ngai ti in ruat ve aw i sim?
Ciami thuthang khiah midang te in lo zapang ngah lio le khaw Josef ca kin ruat sah fangin a rualpui le ulenau songkhat te hmai ah zakthi kul, hmel rin hmuh ngam kul lo tuh hnak thuthang i. A it ngelngo hnak a fenu nu khiah it le it lo thu i nawn loin ciatin hming sia tawk hnak tah in hamdun cia hnak khiah awl sal leh kul tuh hang i. Josef khiah mi pha, mi fel pakhat i. Ciaman in Mary hming sia in um tuh khiah siang veng lo i. Ciaman in Mary khiah a thupniu in hlum lio tuh in pai phetpho i. Cialai teng fangin vancung nalang khiah laar ai Mary khiah nu hlen tu, ti in ruai i. Ciami khiah Josef ca ah thil bainiu i veng tuh lo i. Amah thin daih ang in tiselai kon ti ang in khai cang thil tuhhnak thu i leh nawn lo hang i.
Ikhalselai Josef khiah tikher kher hmang i lo i. A biakhnak Pathian khiah rinsantlak i, ti khiah lingciang ngai i. Ciaman in thu pha a lingciang leh fangin Pathian kihzahhnak a nai man in Mary khiah nu leh sal i. Cialek zolo Mary khiah hming sia ruai sawn lo ai, Mary ai paihnak fa khiah minung te kin mawhhnak in kin out tuh i, ti khiah lingciang ngah lio man ang ngai i. Ciatin a lingciang ngah fangin a hmasa ah Josef ca ai “lungsiakul thuthang” khiah “angkulngai thuthang” ah cang leh lio i. “Otu nauniu” ti ai vancung nalang te ponka khiah a ca ah “angkulngai/anghnak thuthang” ah cang leh sal i. Christmas ai thuthang khiah lungsia te ca ah anghnak cangruaitu le thazaang thar petu thuthang ah cang leh lio i hang. Josef ca ah a hmasa ai thu a ling sawng fangtu lungsiakul thuthang i. Ikhalselai Pathian in tawlrel remruathnak tel i ti a ling ngah leh fangin anghnak thuthang ah cang leh sal i.
2. Sangtuh harsangai thuthang
Mary khiah vancung nalang hnen in, “Nau pai tuh i si” tihnak thuthang a za fangin ngaihsun ur ngai in um i. Amah ang aisu in lingtham lohnak minauta hnenah “nangmah khiah nupang hmuahhmuah lakah songlawi hlaice i si,” (Luk. 1:28) tihnak thu za fangin Mary ca ah aican ngaihsun urkul le sangtuh harsangai i. Sangthil tuhhnak thuthang i veng lo i. Cialek zolo nauniu Jesuh pai tu thuthang khiah amah ca ruat fangin thuthang pha khai i veng lo i. Minung pakhat i ve ai, pa nai lai lo fenu pakhat in nau pai tuh thu khiah thil cang thil khai i lo i, tin ruat tuh ve i. Mi tampui ai mithmuh ah cia-ang naupai khiah zawlfa pai ituh i ti’n relsiahnak le ankul tuh cop talai si. Aisu ang pasal thawn khai tong dun awng lai loi lo ile konti’n khai ciati ang thil cang tuhtu i thil tuh i? Aicankul ngai dinhmun i. A thin pit ngai ai, sangthil tuh thu le iloi lo manin Mary ca ah thin rimsu kul ngai lai teng i. (Fenu te, pa nai loin naupai silai kontin um nga si? Mi in tang kontin na ti ni? Ruatcuk tu ve lai…).
Ikhalselai hemi thula um daan khiah Pathian amah rori ai tawlrel cia hnak iman in vancung nalang ai relhnak thuthang khiah sangtuh harsangai thuthang inapui khal khaw sangtlak, sangthil tuhhnak thuthang ah cang sal leh lio i. Bawntu Pathian tel fangin zai ang thu khai sang thil lohnak thu um thil lo i. Ciami thuthang khiah angkulhnak thuthang khai i. Ciaman in Bawi Jesuh suakhnak tuh thuthang khiah “Sangtuh harsangai thuthang” ileh nawn lo ai “Sangtlak ngai thuthang” ah thleng sal ai “thaso kul thuthang” ah cang leh sal i.
3. Thin nuam lohnak thuthang
Nisuak hmun ram lam ai mifim te khiah van vum ai arsi phundang roh a hmu fangin laivum uktu kumpibawi suak tuh i, ti’n ruathnak nai tlang i. Ciaman in ciami arsi sik kongin Judah kumpibawi khiah Herod kumpibawi inn ah suaktuh uumhnak nai manin si tuh feh tlang i. Cia mifim te khiah ram hlapui, hmun hlapui in kumpibawi suak thar khiah biatuh in kawi tlang i. Vanvum ai arsi tleu phundang ngai a hmu tlang fangin kumpibawi thar khiah kumpibawi inn songah suak tuh i, ti khiah mifim te ai thuruat hnak i. Amah te fimhnak hmang in kumpibawi thar per tutuh khaih kumpi bawi inn song an suak kul rori i, ti’n ruat tlang man i. Cia mi heh a khelh tu i ve lo i, zaiman tifangin vanvum a sik fangin ciati ang thilcang tuh in quat thil hnak man i.
Ikhalselai kumpibawi inn a hleng tlang fangin a hmasaber thu a za tlanghnak tu, “Herod kumpibawi inn songah nauniu te lo i,” tihnak thuthang ifangin amah te ca ah thin nuam kul lo roh i. Amah te lakah tu kumpibawi thar nauniu bia hiam manin ram hlapui in harsahnak a phunphun lak songin kawi tlang hnak i. Amah te uumhnak angin nun otu nauniu khiah suak lo i, ti a ling fangin thinhnawm tlang ngai i. Kin uum rohhnak thil pakhat khat khiah kin ummhnak ang in cang leh lo fang kin thin hiam lo ngai de, cia bang in um ve tlang i. Amah te lek i lo ai hemi thu a lingngah vetu Herod ca le midang tampui ca ah khai thin nuam lohnak thuthang i.
Inapui khaw Herod in hlanlai puithiam te le daan thiam te ai rel awnghnak “Judah ram Bethlehem khua ah suak tuh i,” tihnak thu za lehfang in uumhnak lianpui nai ai Bethlehem khua lam ah feh tlang i. Cia teng a hleng fangin a uumhnak nauniu khiah a nu Mary thawn hmu peupeu i. Ciafangin nauniu hmaiah khukhlep bokin bia tlang i. Cen a kenghnak lehsawng sui, frankincense rimhmui le mura zihmui te suah ai pe tlang i. “Kumpibawi inn ah suak lo i” tihnak thuthang khiah “ramsa rong pehmun kuang songah suak i” ti’n cang leh lio i. Otu Jesuh suakhnak thuthang khiah “thin nuam lohnak thuthang” cang lawk napui khaw hnuata fangin “thin nuam kul le anghnak thuthang” ah cang leh lio i.
Thutawpnak
A vum ai in tarlanghnak thuthang pathum ai umzia kin sik leh fangin, “lungsiakul thuthang” khiah “angkulngai thuthang” ah, “Sangtuh harsangai thuthang” khiah “Sangtlak ngai thuthang” ah, “thin nuam lohnak thuthang” khiah “thin nuam kul le anghnak thuthang” ah hlengdun in um i tikhiah hmu thil i sing. Thintak lungtak in kin ruat leh fangin Jesuh suakhnak thuthang man in laivum minung tampui ca ah “hlengdunhnak phun cangcang” suak ruai i ti’n hmu thil i sing. Hemi hlengdunhnak khiah hlanlai ah lek ilo ai tun kin san tian um betbo lai i. Hmailam caan ah khai um zianzo tuh i lai. Sangtu u le nau te, Jesuh suakhnak thuthang khiah kin ca zai sullam nai ve i? Lungsiakul thuthang i awm? Sangtuh harsangai thuthang sawn i? Ilolekhaw thin nuam lohnak thuthang i sawn awm?
Jesuh suakhnak thuthang khiah sangtu le thasongai ai iangtu te ca ah anghnak thuthang i. Sangtlak, sang thilhnak thutuang i. Thinnuam angruaitu thuthang i. Jesuh suakhnak thuthang khiah “kinhnen ah Pathian um tio i” tihnak thuthang i. “Immanuel” tihnak khiah Khristmas caan lek ca i lo ai ken hnenah zomzet in um tio i, tihnak thuthang i. Jesuh suakhnak thuthang khiah sangtu kin veksen ca sullam nai ber thuthang manharber i. Ithnak sangtu u le nau te, na ca ah tang sullam nai ber i ve awm?
Ithnak thawn…
Rev. CJ Hrang Hmung, D.Min., PhD (On Study)
Web Admin